Odlany z brązu orzeł w miejscu stracenia Szymona Konarskiego
23 listopada 2022 r. odbyło się odsłonięcie odrestaurowanego i zrekonstruowanego pomnika w miejscu stracenia Szymona Konarskiego, obok gimnazjum jego imienia przy ulicy Muitinės 35 w Wilnie. W uroczystościach wzięli udział m.in. prezes SKOnSR Dariusz Żybort, członkowie Adam Błaszkiewicz, Andrzej Orłowski, Kinga Geben, Irmina Kalimbet i Jolanta Nowosielska.
— Właśnie odbyło się odsłonięcie odrestaurowanego i zrekonstruowanego pomnika w miejscu stracenia Szymona Konarskiego. Pomnik znajduje się nieopodal gimnazjum Szymona Konarskiego. Najpierw to był głaz, na którym stał orzeł z rozpostartymi skrzydłami, ale po wojnie orzeł zaginął, a pozostał tylko głaz. Gimnazjum przez cały czas opiekuje się tym pomnikiem. Sprzątają, zapalają znicze — mówi dla „Kuriera Wileńskiego” Dariusz Żybort, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą (SKOnSR).
W 85. rocznicę śmierci narodowego bohatera, w 1924 r. społeczeństwo Wilna w tym miejscu umieściło głaz pamiątkowy z wyrytym napisem: „Tu stracony bohater narodowy Konarski 27 lutego 1839 r.”.
Niżej umieszczono krzyż w wieńcu cierniowym, a jeszcze niżej inskrypcję: „Ale Polskę zbaw, Panie, Polskę wybaw, Boże”. Głaz ten zaprojektował prof. Juliusz Kłos. Kamień przetrwał do dziś, natomiast duży orzeł z rozpostartymi skrzydłami zaginął. — Tak naprawdę, było już kilka nieudanych prób renowacji tego pomnika. Przed dwoma laty z członkami SKOnSR podjęliśmy się zadania, żeby odrestaurować pomnik Szymona Konarskiego, żeby przywrócić orła. Zajęło nam to dwa lata. Najpierw musieliśmy załatwić mnóstwo biurokracji - otrzymać pozwolenie na restaurowanie od samorządu stołecznego, następnie od Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, potem przeprowadzić badania — zaznacza Dariusz Żybort.
Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
— Renowacja pomnika kosztowała około 120 tys. złotych. Chodzi o to, że orzeł został odlany z brązu. Odlanie samego orła dokonał rzeźbiarz Marius Būda. Renowację pomnika wykonał restaurator Kęstutis Norkūnas. Orzeł był odlewany na podstawie starych zdjęć, które, niestety, nie były bardzo dobrej jakości. Pierwotny orzeł był odlany z innego metalu, ale ten metal jest dosyć kruchy, dlatego postanowiono, że orzeł ma być teraz odlany z brązu, ponieważ to jest bardziej odporny metal — tłumaczy prezes SKOnSR.
Dyrektor Gimnazjum im. Szymona Konarskiego w Wilnie, Walery Jagliński, w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” powiedział, że bardzo się cieszy, że pomnik został przywrócony do stanu pierwotnego. — Dla szkoły to jest bardzo ważne. Zabiegaliśmy o to my i wiele innych organizacji, niestety, zawsze z wynikiem ujemnym. Bardzo cieszę się, że SKOnSR wytrwał w tej długiej drodze. Jestem bardzo wdzięczny prezesowi Dariuszowi Żybortowi. Dziękujemy również naszym fundatorom, bez ich pomocy też nic by się nie udało — podkreśla Walery Jagliński.
(Na podstawie: Honorata Adamowicz. Odlany z brązu orzeł w miejscu stracenia Szymona Konarskiego // Kurier Wileński. 2022. Nr. 136, s. 5)
