Ś. + P. PROF. ARCH. / KAROL PODCZASZYŃSKI / 1790-1860 / VDA
W 1993 r. litewski profesor Eduardas Budreika zwrócił się do Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, aby upamiętnić miejsce pochówku Karola Podczaszyńskiego, ucznia Wawrzyńca Gucewicza. Architekt został pochowany na Starej Rossie obok żony Ewy Podczaszyńskiej, dla której wzniósł pomnik własnego projektu. Nie zachował się jednak żaden ślad, że obok ukochanej spoczął również Karol. Dzięki profesorowi Eduardasowi Budreice udowodniono, że pochowano go w omawianym miejscu. (Na podstawie informacji ustnej prezeski honorowej SKOnSR Alicji Klimaszewskiej)
Profesor Eduardas Budreika opracował projekt, prace sfinansowała Fundacja im. Adama Mickiewicza na rzecz ochrony zabytków na Wileńszczyźnie z Wrocławia. Prace rzeźbiarskie wykonał student Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie Saulius Vingris. Znajdujący się napis VDA jest skrótem od Vilniaus dailės akademija, która ufundowała kamień.
Karol Podczaszyński (ur. 07.11.1790 w Żyrmunach (wieś w obecnej Białorusi), zm. 19.04.1860 w Wilnie). W 1813 r. wstąpił na Uniwersytet Wileński. W latach 1814–1816 studiował również w St. Petersburgu, a także w Paryżu. Był pierwszym Polakiem studiującym architekturę w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. Po powrocie do Wilna wykładał na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie był profesorem architektury,
Poza pracą pedagogiczną był architektem, przedstawicielem klasycyzmu. Wiele publikował. Jedną z ważniejszych jego pozycji jest wielotomowe opracowanie pod tytułem "Początki architektury dla użytku młodzi akademickiej" wydane w kilku częściach w latach 1828-1857. Jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę na właściwe kształcenie architektów w artykule pod tytułem "Uwagi nad trybem właściwym wykładania architektury po szkołach głównych".
Najważniejsze dzieła Karola Podczaszyńskiego: przebudowa wnętrza Uniwersytetu Wileńskiego; budowa kościoła ewangelicko-reformowanego w Wilnie; budowa, związanego z Juliuszem Słowackim, pałacu w Jaszunach; odbudowa kościoła św. Bartłomieja w Wilnie; wzbudzająca liczne kontrowersje (usunięto wyposażenie barokowe) przebudowa kościoła św. Janów w Wilnie; przebudowa ratusza w Kownie.
pomnik nagrobny wpisany do Rejestru Dóbr Kultury Litwy z nadanym unikalnym kodem 25339
Prawdopodobnie nie zachowały się szkice lub obrazy przedstawiające Karola Podczaszyńskiego.
* Cmentarz na Rossie w Wilnie: historia, sztuka, przyroda. Kraków. 2019, s. 489-490
* Gazeta Codzienna. 1860. Nr. 105, s. 2 // file:///C:/Users/Darius/Downloads/Gazeta%20Codzienna..pdf
* Vytautas Levandauskas. Architektas Karolis Podčašinskis. Vilnius: Vilniaus dailės akademijos leidykla, 1994
* Grzegorz Rąkowski. Karol Podzczaszyński // https://kresy.pl/kresopedia/turystyka/zyrmuny/
* Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą. Wilno. 2015, s. 34
* Aleksander Śnieżko. Rossa - miasto umarłych. Groby zasłużonych. Wrocław 1970 mps w zbiorach Biblioteki Ossolineum we Wrocławiu, s. 351-353
* http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/obiekty.php?id=9203 // projekt zrealizowany został w latach 2013-2016 przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie we współpracy z Litewskim Uniwersytetem Edukologicznym (pod kierownictwem Anny Sylwii Czyż i Bartłomieja Gutowskiego)
